Με το από 18-1-1973 έγγραφο του τότε Διευθυντή των Γενικών Αρχείων του Κράτους, υπό το Υπουργείο Πολιτισμού και Επιστημών, διατυπώνεται το πρώτον η παράκληση προς το Νομάρχη Αχαΐας όπως ενεργήσει «τα δέοντα για την ίδρυση Μονίμου Τοπικού ιστορικού Αρχείου Πατρών παρά τω Δήμω Πατρέων κατά τας διατάξεις του α.ν. 2027/ 1939…λαμβάνοντας υπ όψιν την μεγίστην εθνικήν, ιστορικήν, επιστημο-νικήν και τοπικήν ωφέλειαν ενός τοιούτου πνευματικού ιδρύματος διά την πολιτιστικήν ανάπτυξιν της επαρχίας…Τα Τοπικά Ιστορικά Αρχεία είναι χρησιμότατα α)Διά την διάσωσιν των γραπτών πηγών της εθνικής ιστορίας παραλλήλως και βοηθητικώς προς το έργον των Γεν.Αρχείων του Κράτους. β)Δια την μελέτην της νεωτέρας εθνικής ιστορίας επί τη βάσει των αυθεντικών πηγών της. γ)Δια την καλλιέργειαν των ιστορικών και άλλων συναφών σπουδών εν τη επαρχία. δ)Δια την δημιουργίαν φυτωρίων ιστοριοδιφών και εν γένει τοπικών λογίων και ε)Δια την ούτω άνοδον του πνευματικού επιπέδου του τόπου.».

Το Τοπικό Ιστορικό Αρχείο Πατρών που ιδρύθηκε με το π.δ. 353/1973(ΦΕΚ 262/ 1973) υπήρξε η πρώτη αρχειακή υπηρεσία στο Ν. Αχαίας. Ανατέθηκε δε στο Δήμο Πατρέων η ευθύνη συντηρήσεως , λειτουργίας και στεγάσεως αυτού. Με το ίδιο διάταγμα προβλεπόταν η σύσταση πενταμελούς επιτροπής Διοικήσεως του Αρχείου και τριμελούς επιτροπής επιλογής των μεταβιβαστέων εις το Αρχείον Ιστορικών εγγράφων. Η πρώτη πενταμελής Εποπτική Επιτροπή συγκροτήθηκε το έτος 1974 από το Μητροπολίτη Πατρών, το Δήμαρχο Πατρέων,ένα γυμνασιάρχη και δύο λογίους της πόλεως. Με το μεταγενέστερο όμως από 8-8-1974 έγγραφο του προς το Υπουργείο Πολιτισμού ο τότε Δήμαρχος Πατρέων ζητούσε την απαλλαγή του Δήμου από τις παραπάνω υποχρεώσεις(!). Στην απάντηση του προς το Δήμο Πατρέων , με το από 7 -12-1979 έγγραφο του, ο τότε Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Πολι-τισμού Θ.Σοφούλης αναφέρει ότι «Η ίδρυση τοπικού ιστορικού αρχείου στην Πάτρα λόγω και της ιστορικής σημασίας της πόλεως ,δεν υπήρξε τυπική διοικητική ενέργεια ,αλλά πράξη ουσιαστική και αναγκαία για τη διαφύλαξη και αξιοποίηση της εθνικής κληρονομιάς της περιοχής, απoστο-λή άλλωστε που εκπληρώνουν με ευσυνειδησία όλα τα κατά τόπους ιστο-ρικά αρχεία της χώρας μας. Ας μας επιτραπεί να παρατηρήσουμε ότι στα έγγραφα που μας στέλνετε ..μας ζητάτε να σας απαλλάξουμε από την υποχρέωση λειτουργίας του Αρχείου….Δηλαδή ζητάτε την έγκριση του Υπουργείου για την άνευ όρων και λοιπών εξηγήσεων κατάργηση του εν λόγω ιστορικού αρχείου. Επειδή η υπηρεσία μας αντιμετωπίζει για πρώτη φορά άρνηση Δήμου για τη λειτουργία τοπικού ιστορικού αρχείου το οποίο έχει ιδρυθεί δια Νόμου ,παρακαλούμε να μας στείλετε μία λεπτομερή έκθεση για να ενημερωθούμε πως καταλήξατε στην απόφαση αυτή, ποίες δυσκολίες αντιμετωπίζετε κ.λπ….».

Το Τοπικό Ιστορικό Αρχείο Πατρών παρά ταύτα λειτούργησε και ενεργοποιήθηκε το έτος 1988 όταν αποσπάσθηκε η πρώτη φιλόλογος εκπαιδευτικός στην οποία έλαχε το βάρος και η ευθύνη για την οργά-νωση της υπηρεσίας. Το Αρχείο ως περιφερειακή διοικητική μονάδα του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων φιλοξενήθηκε στη Δημοτική βιβλιοθήκη της πόλης οπότε και ξεκίνησε η προσπάθεια για το στήσιμο της υπηρεσίας. Συγκροτήθηκε με απόφαση του Νομάρχη Αχαΐας η Εποπτική Επιτροπή με μέλη της τέσσαρες πολίτες και τον Προϊστάμενο του Αρχείου. Η λειτουργία της υπηρεσίας ξεκίνησε χωρίς να διαθέτει δική της στέγη. Στη Δημοτική Βιβλιοθήκη διετέθη χώρος μόνο για την φιλοξενία του γραφείου. Ο πρώτος εξοπλισμός ήταν ένα τραπέζι ,μία γραφομηχανή και το τηλέφωνο…Παραδόθηκε στην υπάλληλο του Αρχείου από το Δήμο ένας φάκελος με καταγεγραμμένες τις προσπάθειες για την ανασύνταξη της υπηρεσίας. Ουδεμία μέχρι τότε καταγραφή ή εποπτεία για τα αρχεία της περιοχής είχε γίνει.